کارگاه کد گذاری و سبک شناسی
محمد فقیری استاد دانشگاه فرهنگیان: کُدگذاری (Coding) به دریافت (Encoding) و پرداخت (Decoding) یک مفهوم، متن یا پدیده گفته میشود. هنگام خواندن یک متن بهتر است ابتدا کُدهای اصلی (Major Codes) را استخراج کنید.
این روش ممکن است به صورت‌های کُد اصلی در ابتدا، وسط و آخر بند باشد، کُد اصلی به صورت از کل به جزء یا جزء به کل باشد، کُد اصلی ممکن است آشکار یا پنهان باشد یا آنکه کُد اصلی به شناور، دوپاره، چندپاره یا پیچیده آمده باشد، نمایان شود.
انواع آخر معمولاً مشکل‌تر از اشکال قبلی است؛ در این صورت به درک و دقت بیشتری نیاز خواهید داشت. همچنین زمانی که ایدۀ اصلی پنهان است و شما باید آن‌ها را به طور تلویحی درک کنید، به مهارت و تمرین بیشتری نیازمند هستید. بهتر است ابتدا کُد اصلی را استخراج کنید، زیر آن را خط بکشید یا آن را رنگی کنند و در هر بند فقط یک کلمه یا عبارت به عنوان کُد اصلی انتخاب شود.
بعد از استخراج کُد اصلی، کُدهای زنده را (Vivo Codes) که عین کلمات درس هستند و کُدهای توصیفی را (Descriptive Codes) که تعبیر و برداشت شما از متن است، مشخص و سعی کنید با کلمات و جملات خودتان متن را خلاصه یا برای خودتان تعریف کنید.
گاهی نیز با کُدهای آماده (Potential Codes) به سراغ متن بروید و آن‌ها را استخراج کنید و گاهی نیز ببینید هنگام مطالعه و ژرف اندیشی چه کُدهای بارزی (Prominent Codes) به ذهن شما یا همکلاسی‌های شما می‌آید و در آخر، سعی کنید کُدهای محوری (Axial Codes) یک درس را استخراج کنید و درس را در شش کلمه کلیدی (Phantom Thread) تقطیر و خلاصه نمایید که بتوانید تصویری زنجیرهوار از مطالب به خاطر بسپارید.
- براساس سبک کتاب مطالعه کنید
بعد از کُدگذاری، سبک‌شناسی می‌تواند بسیاری از دغدغه‌های یادگیری شما را برطرف کند. شناخت سبک کتاب به شما کمک میکند تا بتوانید مطالب و مفاهیم و ارتباطات آن‌ها را بهتر بشناسید و در زمان کمتری و با درک بیشتری یاد بگیرید.
سبک شناسی می‌تواند مشکل پیچیدگی و دشواری متون و مطالب درسی را حل کند؛ مشکلی که اغلب اوقات با آن دست به گریبان هستید.سبک کتاب درسی ممکن است یکی از انواع زیر باشد:
- سبک برشماری: در آن مطالب به صورت فهرستی (۱، ۲، ۳، ۴، ۵ و …) ارائه میشود که ساده‌ترین سبک است و می‌توانید مطالب مهم کتاب را برای خودتان فهرست کنید.
- سبک فرایندی: ببینید که در درسی که می‌خوانید چه مطلبی به صورت فرایند ارائه شده یا اینکه آیا شما می‌توانید مطالب را به صورت مرحله وار ترسیم کنید و برای خودتان یادداشت بردارید.
- سبک طبقه بندی: احتمالاً کتاب درسی برخی مطالب را برای شما طبقه بندی کرده و کار شما را آسان کرده باشد. شما سعی کنید پس از خواندن، مطالب را طبقه بندی کنید و به هم مرتبط سازید. طبقه بندی کار خلاصه سازی را نیز برای شما آسان میکند.
- سبک توصیفی: در این سبک جزئیات و روابط یک موضوع یا مسأله توصیف میشود و ممکن است با مثال، مصداق و نمونه نیز همراه باشد. سبک توصیفی به شما کمک میکند زودتر و آسانتر بخوانید و دقیقتر درک کنید.
- سبک تشریحی: بیشتر به تشریح و شرح و بسط یک موضوع می‌پردازد و روابط و مناسبات را بیشتر بیان میکند. با استفاده از این سبک شما می‌توانید مفاهیم مشکل را باز و ابعاد آن را مشخص کنید.
- سبک مقایسهای: گاهی یک بند یا متن شباهت‌ها و تفاوت‌ها را به دو صورت دسته‌ای یا نکته به نکته بیان میکند. دقت کنید که شباهت‌ها و تفاوت‌های مطالب را پیدا کنید و به صورت یک دسته شباهت، یک دسته تفاوت یا یک نکتۀ مشابه و یک نکتۀ متفاوت طبقهبندی کنید.
- سبک سببی: گاهی در یک کتاب درسی علت‌ها و معلول‌های مربوط به یک پدیده بیان میشود که معمولاً به دو صورت دسته‌ای و نکته به نکته است. حتماً قسمتی از درس شما نیز به علت‌ها و معلول‌ها یا نتایج می‌پردازد.
- سبک توضیحی: مرسوم‌ترین سبک کتاب‌های درسی است که در آن درباره یک مفهوم توضیح داده میشود، دلیل و برهان ارائه میشود و مطالب مشکل با جملات، دلایل و شواهد بیشتری همراه می‌شوند. ممکن است بسیاری از متون درسی با سبک توضیحی نوشته شده باشد و گاهی ممکن است بند نوشت‌ها نیز پیچیده و تودرتو باشد؛ در این صورت بهتر است متن را به صورت برشماری، فرایندی، توصیفی، مقایسهای و … در آورید و برای خودتان بازگویی کنید.
- سبک جدلی: هنگام مطالعه ببینید نکته‌ها و مواضع موافق و مخالف در باب یک مطلب کدامند مثلاً در متون معارف و فلسفه ممکن است نظرات موافق و مخالف به صورت منسجم یا پراکنده باشد؛ بهتر است آن‌ها را فهرست نمایید و ببینید بحث بر سر چیست.
- سبک ترکیبی: گاهی سبک بند یا متن ترکیبی است که ممکن چند نوع سبک در آن به هم آمیخته شده باشد؛ در این صورت، سعی کنید انواع آن را بشناسید و با زبان و جملات خودتان مطالب را با سبک‌های ساده مثل برشماری، توصیفی، طبقهبندی، فرایندی، مقایسهای، تشریحی و … برای خودتان بازگویی یا خلاصه کنید.
کُدگذاری و سبک‌شناسی کار مطالعه را بسیار آسان و یادگیری را مؤثر میکند. تقریباً می‌توانید با یادگیری کُدگذاری و سبک‌شناسی، ۳۰ درصد در وقت خود صرفه‌جویی کنید، شیوه بیان مطالب را بشناسید و از اضطراب و فشار روانی خود بکاهید همچنین در پاسخگویی به سؤالات امتحان و کنکور موفقیت قابل‌توجهی کسب کنید.
- تکنولوژی و گروه‌های آموزشی منطقه یک و معاونت ابتدایی منطقه یک به همراه تکنولوژی و گروه‌های آموزشی مناطق معین ۲ و ۳ و ۱۲
- برای معلمان پایه اول تا ششم مناطق آموزش و پرورش تهران به صورت تخصصی، از ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ لغایت ۲ تیرماه ۱۴۰۰
عالی